Spółka akcyjna – rodzaj powszechnej w gospodarce wolnorynkowej spółki kapitałowej, której forma opiera się na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy. Kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki.

Spółka akcyjna w Polsce

W Polsce spółki akcyjne działają obecnie na podstawie Kodeksu spółek handlowych, wcześniej regulował ją Kodeks handlowy. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej podzielony jest na akcje o równej wartości. Akcje te mogą być notowane (kupowane i sprzedawane) na giełdzie.

Założenie spółki akcyjnej

Z chwilą zawiązania spółki, tj. objęcia akcji przez akcjonariuszy, powstaje spółka akcyjna w organizacji.

Spółka akcyjna nabywa osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru przedsiębiorców, stanowiącego część prowadzonego przez sądy gospodarcze (rejestrowe) Krajowego Rejestru Sądowego.

Własność

• akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ryzyko ponoszą jedynie do wysokości wniesionego kapitału oraz czerpią zyski (np.: w postaci dywidendy).
• minimalny kapitał zakładowy wynosi 100 000 zł, a minimalna wartość nominalna akcji to 1 grosz.
• akcje: imienne i na okaziciela, aportowe i gotówkowe, zwykłe i uprzywilejowane; są niepodzielne, cena emisyjna nie może być niższa od nominalnej.
• zysk dzielony jest proporcjonalnie do wysokości posiadanych udziałów.

Władze

Kodeks przewiduje, że władze spółki akcyjnej są tworzone zgodnie z modelem systemu dualistycznego, w którym obowiązkowo istnieje stały organ nadzorczy. Organami spółki są zatem:

• zarząd – powoływany maksymalnie na 5 lat, reprezentujący spółkę na zewnątrz i prowadzący jej sprawy.
• rada nadzorcza – wykonująca stały nadzór nad zarządem, składa się z minimum 3 członków, w spółkach publicznych – minimum 5 osób, powoływanych i odwoływanych przez zgromadzenie akcjonariuszy.
• walne zgromadzenie.

Rozwiązanie spółki akcyjnej

Rozwiązanie spółki może nastąpić:

• z przyczyn przewidzianych w statucie.
• w wyniku uchwały walnego zgromadzenia.
• upadłości (bankructwa).
• innych przyczyn wymienionych w Kodeksie spółek handlowych.

Rozwiązanie następuje w drodze postępowania likwidacyjnego; likwidatorami są ostatni członkowie zarządu, likwidatorów może ustanowić sąd. W przypadku upadłości jest prowadzone postępowanie upadłościowe i dopiero po jego ukończeniu następuje rozwiązanie spółki.

Oznaczenie spółki akcyjnej

W obrocie handlowym każda spółka akcyjna w Polsce zobowiązana jest podawać oprócz swojej firmy (czyli nazwy własnej) oznaczenie swojej formy prawnej dodając zwrot spółka akcyjna lub skrót S.A..